Windows Server Backup Service Veeam backup Veeam backup xaqida Ha, Veeam Backup & Replication — bu ma'lumotlarni saqlash, zaxira nusxalarini olish, tiklash va ko'chirishni amalga oshiradigan dasturiy ta'minotdir. Veeam asosan IT infratuzilmasi va serverlarni zaxiralashda ishlatiladi. U xususiy va bulutli muhitlarda ma'lumotlar himoyasini ta'minlashda keng qo'llaniladi. Veeam Backup & Replication bir nechta asosiy funksiyalarni o'z ichiga oladi: Zaxira qilish: Veeam real vaqtda serverlar va virtual mashinalardan zaxira nusxalarini yaratadi. Bu jarayon avtomatik tarzda amalga oshirilishi mumkin. Tiklash: Zaxira nusxasidan tizim yoki ma'lumotlarni tiklash imkonini beradi. Tiklash jarayoni juda tez va samarali bajariladi. Virtualizatsiya: Veeam, asosan VMware va Microsoft Hyper-V kabi virtualizatsiya platformalarida ishlashga mo'ljallangan. Bu tizimlar uchun maxsus optimallashtirilgan.

Win backup image

File Sharing image ==Траверс папок / выполнение файлов (Traverse folders / Execute files)== – Bu ruxsat foydalanuvchilarga papkaga kirish imkoniyatini beradi, lekin faqat bajarish (execute) huquqi bo'lishi kerak. ==Содержание папки / чтение данных (List folder contents / Read data)== – Foydalanuvchilarga papkaning ichidagi fayllarni ko'rish va o'qish imkonini beradi ==Чтения атрибутов (Read attributes)== – Papkaning atributlarini (masalan, yaratilgan vaqt) o'qish imkoniyatini beradi. ==Чтения допалнительных атрибутов (Read extended attributes)== – Fayl yoki papkaning kengaytirilgan atributlarini o'qish imkoniyatini beradi. ==Чтение разришений (Read permissions)== – Foydalanuvchilarga papkaning ruxsatlarini o'qish imkoniyatini beradi. запись атрибутов запись допалнительных атрибутов

NTP ahamiyati Vaqtni sinxronlashtirishning muhimligi: Tarmoq xavfsizligi: Bir nechta tizimlar orasida sinxronlashtirilgan vaqt, xavfsizlik protokollari (masalan, autentifikatsiya, ma'lumotlar shifrlash) va xavfsizlikni ta'minlash uchun zarurdir. Agar tizimlar orasida vaqt farqi bo‘lsa, masalan, autentifikatsiya jarayonlarida xatoliklar yuzaga kelishi mumkin. Ma'lumotlar uzatishning aniqligi: Tizimlar orasidagi ma'lumot almashinuvi (loglar, tranzaktsiyalar, vaqtlarga asoslangan xabarlar) to'g'ri ishlashi uchun sinxronlashtirilgan vaqt zarur. Bu, ayniqsa, bank tizimlari yoki moliyaviy xizmatlar uchun juda muhim. Tizim monitoringi va muammolarni aniqlash: Agar barcha tizimlar bir xil vaqtni ishlatsa, masalan, xatoliklar va nosozliklarni aniqlash osonlashadi. Tizimda yuzaga kelgan xatoliklar yoki o‘zgarishlar aniq vaqt bo‘yicha kuzatilishi mumkin. Foydalanish joylari: Sistematika: Tarmoqda mavjud bo‘lgan barcha tizimlarning to‘g‘ri ishlashini ta'minlash uchun. Kompyuterlar, serverlar va boshqa qurilmalar bir xil vaqtni sinxronlash orqali ishlashadi. Virtualizatsiya va bulut texnologiyalari: Ko‘p tizimlar virtual muhitda birgalikda ishlaganda, ulardagi vaqtni sinxronlashtirish zarur. Aks holda, virtual mashinalar orasida vaqt farqlari tizimdagi xatoliklarni keltirib chiqarishi mumkin.

GPO xaqida GPO (Group Policy Object) — bu Windows Server operatsion tizimida foydalaniladigan boshqaruv vositasi bo‘lib, foydalanuvchilar va kompyuterlar uchun siyosatlarni belgilash va boshqarish imkonini beradi. GPO yordamida administratorlar bir vaqtning o‘zida ko‘plab foydalanuvchilar va kompyuterlarga qo‘llanadigan sozlamalarni o‘rnatishlari, xavfsizlikni ta'minlashlari va tizim boshqaruvini amalga oshirishlari mumkin. GPOning Asosiy Xususiyatlari: Siyosatlarni Boshqarish: Foydalanuvchilarga va kompyuterlarga oid turli xil parametrlarni belgilash (masalan, parol siyosati, ekran vaqti, dasturiy ta'minotlarni o‘rnatish). Tizim Boshqaruvi: GPO orqali tarmoqdagi kompyuterlarga kirish huquqlarini va xavfsizlik devorlarini boshqarish mumkin. Markazlashtirilgan Boshqaruv: Bir joyda (Active Directory) yaratilgan GPOlar bir nechta foydalanuvchilar va kompyuterlarga osonlik bilan ta'sir ko‘rsatishi mumkin. Turli Tizimlarda Qo‘llanilishi: GPOlar kompyuter va foydalanuvchi konteksida farqlanadi. Bu esa administratorlarga har bir holat uchun maxsus siyosatlarni belgilash imkonini beradi. GPO qanday ishlaydi

DNS Reverse DNS zone (PTR nima uchun ishlatiladi) Misol: Agar pochta serveriga kirgan xatning from manzili noto'g'ri ko'rsatilgan bo'lsa (masalan, mail@fake.com), lekin IP-manzilidan teskari (reverse) DNS so'rovi orqali domainni tekshirish, bu xatni spamming sifatida belgilashga yordam beradi. DNS monitoring va taxlil DNS Server Performance Monitoring (PerfMon) PerfMon (Performance Monitor) yordamida DNS serverining ishlashini real vaqt rejimida monitoring qilish mumkin. Bu vosita serverning resurs ishlatilishini, javob berish vaqtini va boshqa muhim ko'rsatkichlarni ko'rsatadi. PerfMon bilan ishlash: PerfMonni ishga tushiring (Start → Run → perfmon deb yozing).

DHCP DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) — bu tarmoq qurilmalariga avtomatik ravishda IP-manzil va boshqa tarmoq parametrlarini taqdim etish uchun ishlatiladigan protokol. DHCP yordamida tarmoqga ulangan qurilmalar o'z IP-manzillarini qo'lda belgilash o'rniga, serverdan avtomatik ravishda oladilar. DHCP xavflari DHCP Spoofing (yolg'on DHCP server hujumi)- Hujumchi tarmoqda o'zining DHCP serverini yaratadi va u tarmoqdagi qurilmalarga noto'g'ri IP manzillari yoki zararli tarmoq sozlamalarini yuboradi DHCP Starvation (DHCP xotira to'ldirish) - Hujumchi serverga ko'plab DHCP Discover xabarlarini yuboradi va serverdagi barcha IP manzillarini olishga urinish qiladi Man-in-the-Middle (MitM) Hujumlari - DHCP protokoli orqali hujumchi qurilmalarga noto'g'ri sozlamalarni (masalan, noto'g'ri DNS serverlarini) yuborishi mumkin

Active directory xizmati xaqida Active Directory (AD) – bu Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan service bo'lib, U tarmoqqa ulangan resurslarni (foydalanuvchilar, kompyuterlar, printerlar, va boshqalar) markazlashtirilgan tarzda boshqarishga imkon beradi. AD korxona uchun xavfsizlik siyosatlarini o‘rnatish va foydalanuvchi hisoblarini boshqarish imkonini beradi. Active Directory (AD) – bu Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan katalog xizmatidir. U tarmoqqa ulangan resurslarni (foydalanuvchilar, kompyuterlar, printerlar, va boshqalar) markazlashtirilgan tarzda boshqarishga imkon beradi. AD korxona yoki tashkilot uchun xavfsizlik siyosatlarini o‘rnatish va foydalanuvchi hisoblarini boshqarish imkonini beradi. Active Directory asosiy komponentlari: Domain (Domen):AD tizimidagi asosiy ma’muriy birlik. Domen – bu bir xil xavfsizlik siyosati va ma’lumotlar bazasiga ega bo‘lgan foydalanuvchilar, kompyuterlar va boshqa ob’yektlar guruhidir. Domen ichidagi barcha foydalanuvchi hisoblari va resurslar yagona domen controller orqali boshqariladi. Domain Controller (DC):

https://www.youtube.com/watch?v=-THnftP1zio&list=PLH3y3SWteZd0VUZR7npwEGo0c1RpLJ7E9

Windows Serever xaqida Windows Server haqida qo'llanilishi Tarmoq Boshqaruvi Domain Controller: Active Directory yordamida foydalanuvchilarni va kompyuterlardagi hisoblarni boshqarish. Tarmoq xizmatlari: DHCP, DNS va VPN xizmatlarini taqdim etish. Web-server IIS (Internet Information Services): Veb-saytlarni va ilovalarni joylashtirish uchun qulay platforma. Dinamik va statik kontentni qo'llab-quvvatlaydi. Virtualizatsiya Hyper-V: Virtual mashinalarni yaratish va boshqarish uchun qulay imkoniyatlar. Resurslarni samarali ishlatish va test muhitlarini yaratish uchun ishlatiladi.

Nima uchun virtualizatsiyani o'rganishimiz kerak hh.uz Hyper-V va ESXI bo'yicha qidiruv ESXi 7 va ESXi 8 o'rtasidagi farqlar va yangilanishlar quyidagi asosiy jihatlarga taalluqlidir: Yangi xususiyatlar va yaxshilanishlar VMware vSphere 8: ESXi 8, VMware vSphere 8 bilan birga keladi, bu esa yangi imkoniyatlar va yaxshilanishlarni taqdim etadi. Enhanced vMotion Compatibility (EVC): EVC yangilangan, bu esa bir nechta avlodli protsessorlarni qo'llab-quvvatlash imkonini beradi. Qo'llab-quvvatlash va xavfsizlik Yangilangan xavfsizlik: ESXi 8, xavfsizlikni kuchaytiruvchi yangi funksiyalarni o'z ichiga oladi, jumladan, TPM 2.0 (Trusted Platform Module) qo'llab-quvvatlashi. Kengaytirilgan loglash va monitoring: Yangilangan monitoring imkoniyatlari tizim faoliyatini yaxshiroq kuzatishga imkon beradi.

RAID texnologiyasi nima ? RAID (Redundant Array of Independent Disks) texnologiyasi ma'lumotlarni saqlash tizimini ishonchli va samarali qilish uchun bir nechta fizik qattiq disklardan (yoki SSD disklardan) foydalanadi. RAID turli disklarni birlashtirib, ularni bitta mantiqiy disk sifatida ishlatishga imkon beradi. Bu texnologiyaning asosiy maqsadi quyidagi ikkita omilni yaxshilashdir: Ma'lumotlarning xavfsizligi (redundancy): Agar bitta disk ishlamay qolsa, ma'lumotlar boshqa disklardan qayta tiklanadi. Tizim tezligini oshirish: Ma'lumotlar bir necha diskka parallel ravishda yozilib, tizimning umumiy ishlash samaradorligini oshiradi. RAID turlari RAID turlari RAID texnologiyasi bir nechta turlarga bo'linadi. Eng keng tarqalgan RAID darajalari:

2.2-dars Hyper-V Generatsiyani tanlash: Generation 1: Bu pokolenya eski BIOS asosida ishlaydi. 32-bit va 64-bit operatsion tizimlarni qo'llab-quvvatlaydi. Virtual mashinalar uchun legacy (eski) qurilmalarni qo'llab-quvvatlaydi, masalan, IDE disklar va BIOS asosidagi yuklash. Ba'zi eski dasturlar yoki tizimlar uchun mos kelishi mumkin.

Darsda ko'riladigan mavzular: Virtualizatsiya. Virtual machine tushunchasi. Hypervisor va uning turlari (Virtualbox, Hyper-V, VMware ESXi). Virtual Hard Disklarni boshqarish (VHD va VHDX, VDI). 1. Virtualizatsiya tushunchasi ==Virtualizatsiya== — bu jismoniy resurslarni (masalan, serverlar, xotira, tarmoq) bo‘lish va ulardan samarali foydalanish imkonini beruvchi texnologiya. U bir jismoniy qurilmani (host) bir yoki bir nechta virtual qurilmalarga (virtual mashinalar) ajratishga imkon beradi. Har bir virtual mashina o‘zining operatsion tizimiga va dasturiy ta'minotiga ega bo‘lib, xuddi alohida kompyuter sifatida ishlaydi. ==Server virtualizatsiyasi nima?== Server virtualizatsiyasi — bu bir jismoniy server (host) ichida bir yoki bir nechta virtual serverlarni (virtual mashinalar) yaratish va boshqarish jarayonidir. Har bir virtual server o‘zining operatsion tizimiga va dasturlariga ega bo‘lib, mustaqil ishlaydi. 2. ==Virtualizatsiya yaratish turlari==