HackMDZmiana imienia w USC
Niektóre osoby decydują się na zmianę imienia z pominięciem sądu, poprzez złożenie wniosku do Urzędu Stanu Cywilnego. Powody mogą być różne - przedłużające tranzycję komplikacje w procesie diagnozy, niechęć do pozywania rodziców i korekty płci metrykalnej, czy też brak realnej alternatywy dla posiadanego oznaczenia metryki w przypadku np. osób niebinarnych.
Zachowaj ostrożność, ponieważ odrzuconego wniosku nie możesz złożyć ponownie bez znaczączej zmiany okoliczności.
Dzięki tej stronie dowiesz się jak zmienić imię łatwo, szybko i bez zbędnego stresu. Jeśli natomiast preferujesz formę wideo, możesz zapoznać się z następującym materiałem:
Leo: wideo o zmianie imienia
Learn More →
Podstawowe informacje
Procedura
- Gromadzisz dowody na posługiwanie się wybranymi danymi oraz przynależność imienia do swojej płci metrykalnej.
- Piszesz wniosek - poniżej znajdziesz przykładowe wzory.
- Sprawdź kiedy urząd przyjmuje. W niektórych przypadkach warto też się wcześniej umówić.
- Przychodzisz do USC; uiszczasz opłatę skarbową w wysokości 37 zł i składasz wniosek. Możliwe, że osoba przyjmująca wniosek będzie chciała chwilę porozmawiać o Twoim uzasadnieniu. Urzędnicy mogą też kontaktować się z tobą telefonicznie po złożeniu wniosku w celu zadania dodatkowych pytań, poproszenia o dodatkowe dowody czy umówienia się na dodatkowe spotkanie.
- Decyzja przyjdzie do Ciebie pocztą, chyba, że w celu przyśpieszenia procedury umówisz się na odbiór osobisty.
Kto może wystąpić o zmianę imienia?
- Obywatel polski
- Cudzoziemiec nieposiadający obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania
- Cudzoziemiec, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy[1]
Osoby niepełnoletnie
Zmiana danych może nastąpić na wniosek opiekunów prawnych - w przypadku pary rodziców, obojga. Nie muszą natomiast razem jechać do urzędu, zgoda może być pisemna, poświadczona notarialnie.
Osoby zamieszkałe za granicą
Choć z zasady wniosek powinien być złożony osobiście, osoby zamieszkałe za granicą mogą go złożyć za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej, wskazując kierownika urzędu stanu cywilnego, któremu ma zostać przekazany wniosek[2]. Można też samodzielnie wysłać go pocztą lub przez ePUAP.
Ile trwa zmiana imienia drogą urzędową?
Czas rozpatrywania wniosku bywa różny, w najlepszym wypadku decyzję można dostać od ręki, w najgorszym całość nie powinna potrwać dłużej niż rok. 2 miesiące. Jesli trafisz na urzędnika który chce Ci pomóc, możesz na każdym etapie od razu dostawać zawiadomienia do podpisania (zamiast czekać na dostarczenie ich pocztą), a jeśli na koniec odbierzesz decyzję osobiście, zrzec się od razu pisemnie z przysługującego Ci okresu odwoławczego, co znacząco przyśpieszy całą procedurę i umożliwi wprowadzenie od razu zmian w cyfrowym systemie. Zazwyczaj decyzję otrzymuje się w ciągu tygodnia lub dwóch.
Koszty
Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska podlega opłacie skarbowej w wysokości 37 zł – dowód jej uiszczenia należy załączyć do wniosku. Opłatę można uiścić uprzednio na miejscu w kasie, a niektóre urzędy dodatkowo udostępniają też w Internecie dane do przelewu.
Imię
Na jakie imię mogę zmienić?
Większość urzędników trzyma się dwóch podstawowych zasad:
- istnienie imienia musi być dobrze udokumentowane
- imię musi być nadawane (gdzieś na świecie) osobom o Twojej płci metrykalnej
Co ważne, ani jedna ani druga robocza reguła aktualnie nie znajduje uzasadnienia prawnego, a jedynie w tradycji. Większość osób składających wnioski stara się ich trzymać, bo dzięki temu maksymalizujesz szanse powodzenia. Jeśli jednak Twój wniosek został odrzucony z tych powodów, możesz spróbować odwołać się a nawet zaskarżyć decyzję do właściwego sądu - przy odrobinie szczęścia, być może ułatwisz procedurę następnym osobom.
Imiona obcojęzyczne
Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd w sprawie imion obcojęzycznych w wyroku, w którym stwierdził, że dopuszczalna jest zmiana polskich imion i nazwisk na inne, o niepolskim brzmieniu, jeżeli wynika ona z istnienia dostatecznie ważnych przyczyn[3]. Z kolei w ustawie z 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska ustawodawca pośród ważnych powodów do zmiany imienia nie wskazał jego niepolskiego brzmienia, co stanowiło potwierdzenie braku przeciwwskazań do posiadania imienia niepolskiego.
Wniosek
Zgodnie z art. 11 ustawy wniosek powinien zawierać:
- dane osoby, której zmiana dotyczy:
- imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe;
- wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu;
- numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), jeżeli został nadany;
- imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;
- wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów;
- adres do korespondencji wnioskodawcy;
- uzasadnienie;
- oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.
Gotowe wzory znajdziesz w niektórych USC, możesz także skorzystać z tych szablonów: minimalistyczny, rozbudowany.
Podstawa prawna
W polskim prawie dokumentem regulującym zmianę imienia i nazwiska jest Ustawa o zmianie imienia i nazwiska z dnia 17 października 2008r, która ogranicza możliwość zmiany wyłacznie do ważnych powodów. Choć w teorii jest to katalog otwarty, w praktyce urzędnicy nie przyjmują innych powodów niż wyszczególnione w ustawie przykłady:
Art. 4. 1. Zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany: imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka; na imię lub nazwisko używane; na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione; na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Zwyczajowo osoby transpłciowe i niebinarne opierają swoje wnioski na art. 4.1.2. - zmiana na imię lub nazwisko używane. Osoby szczególnie zainteresowane szerszym kontekstem prawnym, odsyłam do publikacji Zmiana imienia i nazwiska w trybie administracyjnoprawnym autorstwa Mateusza Tubisza.
Czy transpłciowość lub niebinarność mogą być powodem zmiany imienia/nazwiska?
Choć Ustawa o zmianie imienia i nazwiska nie definiuje jednoznacznie co jest ważnym powodem i pozostawia pole do interpretacji, nawet najbardziej życzliwi urzędnicy póki co nie przyjmują wniosków opartych o inny powód niż wyszczególnione w Ustawie przykłady i próba pójścia tą drogą byłaby trudną walką ze sporym ryzykiem odrzucenia wniosku.
Jeśli chcesz, żeby Twój wniosek przeszedł szybko i bezboleśnie, a co najważniejsze, bez zbędnego ryzyka, należałoby roboczo przyjąć że nie - nie ma możliwości zmiany imienia z powodu transpłciowości/niebinarności. Nie ma natomiast przeciwwskazań prawnych, żeby prędzej czy później komuś się to udało wywalczyć i ułatwić w ten sposób procedurę dla kolejnych osób.
Znasz osobę której udało się zmienić imię dzięki uznaniu przez urzędnika dyskomfortu związanego transpłciowością za "ważny powód"? Podziel się tą informacją ze społecznością!
Jeśli Twój wniosek został odrzucony z powodu transpłciowości, możesz poprosić o wsparcie prawników organizacji LGBT+ i zakwestionować tę decyzję w sądzie:
(…) należy zwrócić uwagę, że powyższy katalog przesłanek pozytywnych nie jest katalogiem zamkniętym, na co wskazuje zwrot „istnieją w szczególności”. Co więcej, podkreślenia przez ustawodawcę, iż zmiany można dokonać „wyłącznie” z ważnych powodów, nie było w poprzednio obowiązującej ustawie, co w praktyce wpływać mogło na całkowicie dowolną ocenę przyczyn dokonywaną przez kierowników urzędu stanu cywilnego[4]. Nadto podkreślenie to w większym zakresie uwypukla zasadę stabilizacji nazwisk. Jednak obecna ustawa nie zawiera definicji pojęcia „ważne powody”, pozostawiając tym samym dużą swobodę i luz decyzyjny organowi administracji w wydaniu rozstrzygnięcia, które ma charakter wysoce uznaniowy. Wydanie decyzji uznaniowej, której treść oparta jest na klauzuli odsyłającej, podlega zaś — jak wcześniej wspomniano — kontroli sądowej. Na potwierdzenie warto przywołać stanowisko Naczelnego Sądu administracyjnego, zgodnie z którym „użycie przez prawodawcę określeń prawnie niezdefiniowanych (tzw. wyrażeń nieostrych) zobowiązuje organ sprawujący kontrolę legalności decyzji wydanych na podstawie przepisów używających takich określeń — do rozważenia, czy dokonana przez organ administracji państwowej ocena okoliczności sprawy nie nosi cech dowolności lub nie przekroczyła dopuszczalnej granicy swobody interpretacji tych określeń na tle konkretnego stanu faktycznego”[5][6]
Powiedzieć, czy nie powiedzieć?
To jest podchwytliwe pytanie, bo mocno zależy od urzędu i prywatnych poglądów urzędnika. W wielu urzędach najlepiej w ogóle nie wspominać o transpłciowości, ponieważ albo nie będą wiedzieli co z tym zrobić, albo odeślą Cię do sądowej procedury ustalania płci metrykalnej. Bywają jednak życzliwi urzędnicy, bardziej w temacie, którzy wiedząc o Twojej sytuacji spojrzą na wniosek przychylniejszym wzrokiem i będę starali się Tobie pomóc, np. podpowiadając jak wniosek poprawić żeby łatwiej im było go przyjąć. W niektórych urzędach można też wspomnieć o transpłciowości w swoim wniosku, ale nadal nie jako główny argument, a jedynie dodatkowo - skupiając się przy tym raczej na cierpieniu i utrudnieniach w codziennym funkcjonowaniu jakie wynikają z posiadanego imienia w swojej sytuacji. Dlatego tak ważne jest, aby uprzednio wybadać opinie o danym USC i wiedzieć jak się przygotować.
Jeśli wiesz, że dany urzędnik spojrzy przychylniej na wniosek osoby transpłciowej, warto załączyć zaświadczenie od psychologa - przykładowy wzór.
Niestety nader często psychologowie poproszeni o wystawienie zaświadczenia na potrzeby zmiany imienia panikują - nie wiedzą jak takie zaświadczenie sformułować i czasem zakładają, że trzeba do tego wykonać pełną diagnozę. W rzeczywistości w zupełności wystarczy jeśli napiszą, że używanie Twojego imienia powoduje u Ciebie dyskomfort psychiczny/cierpienie, i zaopiniują, że zezwolenie na zmianę imienia jest interesie Twojego dobrostanu psychicznego. Można też w takiej opinii podeprzeć się stanowiskiem PTS[7] i badaniami na które się w nim powołują. Najważniejsze jednak, aby zaświadczenie silniej skupiało się na zdrowiu i komforcie psychicznym aniżeli na samej transpłciowości.
Czy powoływać się na prawo o aktach stanu cywilnego?
Prawo o aktach stanu cywilnego (z 28.11.2014) zgodnie z art. 70 umożliwia w ciągu sześciu miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne oświadczenia o zmianie imienia lub imion dziecka. Osoby trans zwracają wzrok ku tej ustawie, ponieważ umożliwia ona zgłaszając imię nowo narodzonego dziecka w karcie urodzenia wybrać takie, które nie wskazuje jednoznacznie płci. Niestety to prawo nie ma ona zastosowania w przypadku zmiany imienia po 6 miesiącu życia i nie może być uzasadnieniem w Twoim wniosku.
Czy to znaczy, że w żaden sposób nam ta ustawa nie pomoże? Jeśli masz obawy, że urzędnik odrzuci Twój wniosek właśnie z powodu wybrania imienia które nie wskazuje na Twoją płeć metrykalną, nie zaszkodzi pomicniczo wspomnieć o zapisach z tej ustawy. Należy jednak mieć przy tym świadomość, że jeśli zbyt mocno się na tym argumencie skupisz, niektórzy urzędnicy mogą odrzucić taki wniosek lub poprosić o usunięcie z niego tego argumentu, gdyż to nie jest w Twoim przypadku poprawna podstawa prawna, a jedynie pomocny kontekst do kwestii nieregulowanych w odpowiedniej dla Twojego przypadku ustawy.
Więcej niż jedno imię lub nazwisko
W myśl przepisów, zmiana imienia oznacza zastąpienie wybranego imienia innym imieniem, zastąpienie dwóch imion jednym imieniem lub odwrotnie — dodanie drugiego imienia, zmianę pisowni imienia lub imion lub zmianę kolejności imion[8]. Mamy więc w tej kwestii bardzo pełną dowolność.
Należy pamiętać, że gdy osoba zamierza pozbyć się swojego drugiego imienia, to mimo iż wydawać by się mogło, że powinna kierować wniosek o usunięcie drugiego imienia, to jednak musi być to wniosek o zmianę imienia z racji tego, iż formalnie w tym przypadku następuje zmiana w postaci usunięcia drugiego imienia. Z prawnego oraz administracyjnego punktu widzenia jest to zasadnicza różnica, gdyż oficjalnie pierwsze i drugie imię są traktowane jako dwa kompatybilne elementy, które składają się na jedno, pełne imię. A więc niedopuszczalne jest postulowanie wobec kierownika urzędu stanu cywilnego o usunięcie drugiego imienia, ponieważ teoretycznie istnieje tylko jedno imię, które może składać się z dwóch członów.
Zmiana nazwiska oznacza zaś zmianę na inne nazwisko, zmianę pisowni nazwiska lub zmianę nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego. Tak więc może ona dotyczyć zarówno nazwiska rodowego, czyli wpisanego do aktu urodzenia w związku z urodzeniem się (…) jak i nazwiska noszonego w wyniku administracyjnej zmiany. Zmiana może polegać na przybraniu nowego nazwiska składającego się z dwóch członów, z których żaden nie ma nic wspólnego z dotychczasowym.[6:1]
Nie ma możliwości zmiany na nazwisko historyczne czy wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę ma członków rodziny o tym nazwisku. Jest to tzw. przesłanka negatywna.
Dowody
Jeśli jako powód wskazujesz zmianę "na imię lub nazwisko używane", to jest najważniejsza rzecz jaką musisz udowodnić.
Zakładając, że wnioskujesz o zmianę na imię co do którego urzędnik może mieć zastrzeżenia - czy to z uwagi na Twoją płeć metrykalną, czy też nieznajomość takiego imienia, najlepiej w ramach swojego wniosku od razu dostarczyć niezbędne dowody, żeby uprzedzić wątpliwości.
Zasady
- Należy wykazać, że imię istnieje i jest używane przez osoby o tej samej płci metrykalnej
- Mogą to być osoby w dowolnym kraju, choć niektórzy urzędnicy krzywo patrzą na wykazy imion z USA, argumentując, że mają tam zbyt dużą dowolność
- Można wskazać na konkretne osoby lub wykaz nadawanych imion
- Dla pewności najlepiej mieć przykłady z kilku krajów, ale nie jest to konieczne
Na istnienie imienia
Imiona z tej listy są uznawane w Polsce. Oprócz samych imion link zawiera też informacje o procesie zmiany imienia.
Jeśli chcesz szybko sprawdzić czy wybrane przez Ciebie imię jest dostępne w jakimś kraju dla Twojej płci metrykalnej albo ma neutralny płciowo odpowiednik, najlepiej spróbować poszukać go w Internecie lub znaleźć osoby które nosżę takie imię lub podobne. Czasem okazuje się, że jakaś inna forma czy skrót od danego imienia jest w jakimś kraju neutralna płciowo albo pasuje do twojej płci z dokumentów. W poszukiwaniu swojego imienia warto przejrzeć rejestry różnych krajów. Zarejestrowane w Polsce imiona możesz znaleźć na stronie dane.gov.pl np. za pomocą takiego zapytania.
W przypadku zmiany nazwiska, wartościowym argumentem jest wybór z puli nazwisk na drzewie rodzinnym.
Możesz też posiłkować się rejestrami zagranicznymi, np. tutaj znajdziesz węgierski rejestr, a tutaj rejestr USA. Jeśli nie wiesz w jakim kraju szukać wymyślonego przez siebie imienia, warto zapytać na grupach imionowych nerdów, np. na reddicie. Czasem niezastąpione okazują się też strony katalogujące i opisujące historię rzadziej spotykanych imion, np. nancy.cc.
Można spróbować też wskazać przykładowe konkretne osoby posługujące się danym imieniem, uważając jednak w przypadku celebrytów, czy rzeczywiście mają tak na imię, czy posługują się jedynie takim pseudonimem artystycznym (gdyż wtedy urzędnik może łatwo odrzucić taki argument).
Na posługiwanie się imieniem
Jest wiele rożnych rodzajów dowodów, które możesz przedstawić na dowód posługiwania się imieniem. Nie ma limitu załączników do wniosku, dlatego warto mieć ich kilka, zwłaszcza jeśli nie są zbyt silne.
Im dłużej posługujesz się wybranymi danymi, tym silniejszy będzie Twój argument: urzędnik spojrzy dużo przychylniejszym wzrokiem na wniosek, jeśli dostarczysz dowody sięgające wstecz rok i więcej.
Jeśli zmieniasz imię lub nazwisko na obcobrzmiące, to dobrze jest podać w uzasadnieniu dodatkowy argument który to uzasadnia, np.: ktoś w mojej rodzinie pochodzi z tego kraju, zamierzam tam wkrótce wyjechać, albo pracuję w międzynarodowym środowisku a moje obecne imię/nazwisko jest trudne do zapisania czy odczytania obcokrajowcom.
Silne dowody
- Oświadczenia od rodziny i znajomych
- Zaświadczenie z pracy
- Identyfikator z pracy lub grafik dyżurów
- Karty członkowskie, biblioteczne itd.
- Publikacje podpisane Twoim imieniem
- Listy prelegentów czy uczestników konferencji
- Dokumety szkolne, uniwersyteckie
Słabsze dowody
- Listy, pocztówki, zamówienia internetowe
- Kartki urodzinowe
Słabe dowody
- SMSy, maile
- Zeszyty
- Screenshot z mediów społecznościowych
Oświadczenie od znajomych i rodziny
W wielu urzędach pomocne bywają oświadczenia od znajomych i rodziny, o tym, że znają Cię pod danym imieniem na które planujesz zmienić i rzeczywiście w codziennym życiu się nim posługujesz. Najlepiej mieć takich zaświadczeń ok. 5, od osób pełnoletnich, ale oczywiście to tylko propozycja - w zależności od preferencji urzędnika to może być za dużo lub za mało.
Co powinno zawierać oświadczenie
W oświadczeniu koniecznie muszą się znaleźć imię, nazwisko oraz PESEL lub numer dowodu osoby składającej oświadczenie, oraz Twój PESEL. Warto uwzględnić też numer telefonu. Raczej nie będą dzwonić w celu weryfikacji oświadczeń, ale samo załączenie go zwiększa ich wiarygodność.
Czasem podaje się też jak relacja łączy Cię z tą osobą oraz jak długo zna Cię pod danym imieniem. Niektóre osoby przy okazji zaświadczają też dodatkowo o zaobserwowanych trudnościach osoby związanych z aktualnie posiadanymi przez nią danymi.
Przykładowe oświadczenie
Ja Anna Nowak, pesel xxx legitymującą się dowodem osobistym nr… oświadczam, że od x lat znam osobę [ew. miejsce na relację] posługującą się numerem pesel xxx pod imieniem (wybrane imię). Osoba ta posługuje się tym imieniem stale, we wszelkich codziennych sytuacjach.
Data, podpis Nr telefonu: xxx-xxx-xxx
Urząd Stanu Cywilnego
Jednym z najważniejszych elementów procesu jest wybranie właściwego urzędu. Z powodu ogólnikowości przepisów, decyzje wydawane przez poszczególne urzędy mogą być drastycznie różne.
Pamiętaj, aby sprawdzić najpierw, czy urząd, w którym chcesz złożyć wniosek jest przyjazny osobom trans/nb, np. poprzez sprawdzenie polecanych urzędów w swojej okolicy na grupach wsparcia, transowych forach itd.
Polecane urzędy ✔
| Polecane USC | Opis |
|---|---|
| Stęszew (p. Poznaniem) | Bardzo miłe panie, pomagają osobm trans i przyśpiszają procedury. |
| Gdańsk | |
| Kołobrzeg | |
| Włocławek | |
| Siedlce | |
| Koszalin | |
| Wrocław | |
| Kraków |
Odradzane urzędy ❌
| Odradzane USC | Opis |
|---|---|
| Poznań | |
| Warszawa - Śródmieście | Przy pl. Andersa - czasem w przypadku dzieci się udaje |
| Częstochowa |
Masz informacje o innym urzędzie? Zostaw komentarz!
Jak złożyć wniosek
Będą Ci potrzebne:
- dokument - najlepiej dowód osobisty, może być też paszport
- wniosek - przykładowy wzór znajdziesz poniżej, ale możesz też napisać swój własny, pod warunkiem, że zawrzesz w nim wszystkie wymagane dane. Niektóre urzędy mają też wzór na stronie Internetowej, ale zdarza się to zaskakująco rzadko.
- załączniki - dowody, opinie, oświadczenia rodziny, w przypadku osób niepełnoletnich poświadczona notarialnie zgoda rodzica, jeśli któryś nie będzie obecny przy składaniu wniosku
Nie potrzebujesz natomiast aktu urodzenia - w dowolnym urzędzie uzyskają do niego dostęp zdalnie, za pomocą swojego systemu cyfrowego.
Wniosek o zmianę umienia możesz złożyć osobiście, lub też przesłać pocztą, a nawet poprzez internetową platformę ePUAP.
Za najbezpieczniejszą metodę uznaje się złożenie wniosku osobiście, ponieważ daje największe szanse na pozytywne rozpatrzenie.
Wnioski złożone zdalnie mogą łatwo zostać odrzucone z przyczyn formalnych, niedostatecznej ilości/jakości dowodów lub też zwyczajnie prywatnych poglądów i upodobań urzędnika.
Jeśli zdecydujesz się złożyć wniosek osobiście, bardzo często zostanie on przy Tobie od razu przeczytany i wstępnie sprawdzony - masz możliwość porozmawiać z urzędnikiem, wyjaśnić swoją motywację, a w razie uwag umówić się, że doniesiesz brakujące dokumenty. Do momentu oficjalnego przyjęcia wniosku możesz także wycofać się ze złożenia go, więc jeśli osoba przyjmująca wniosek od razu negatywnie go komentuje albo stwierdza że u nich raczej nie przejdzie, warto swój wniosek wycofać i złożyć go gdzie indziej.
Jeśli wiesz, że dany USC jest przyjazny i masz dobrze napisany wniosek a mieszkasz daleko, możesz spróbować złożyć wniosek zdalnie, ale jeśli masz taką możliwość, koniecznie najpierw zadzwoń, żeby uprzedzić o chęci złożenia wniosku i wybadać nastawienie ze strony Urzędu. Załącz też do wniosku pełne dane kontaktowe, żeby osoba przyjmująca wniosek w razie potrzeby mogła zadzwonić i poprosić od zmiany lub dodatkowe dokumenty.
Wniosek możesz złożyć w dowolnym Urzędzie Stanu Cywilnego - nie musi mieć nic wspólnego z Twoim miejscem urodzenia ani zamieszkania, w związku z czym najlepiej wybierz polecany urząd!
Urzędnik może z ciekawości zapytać dlaczego składasz wniosek akurat u niego. Nie musisz mieć specjalnego uzasadnienia, możesz na to odpowiedzieć cokolwiek.
Wniosek odrzucony
Jeśli wniosek zostanie odrzucony, to nie możesz takiego samego wniosku złożyć ponownie w innym urzędzie - dlatego tak ważne jest, żeby zanieść wniosek osobiście i urzędnik przy Tobie się z nim zapoznał, bo jeśli wyrazi co do niego wątpliwości, to możesz go jeszcze na tym etapie wycofać. Możesz natomiast spróbować złożyć wniosek na inne imię, ponieważ nie jest to już wtedy ten sam wniosek.
Jeśli jednak Twój wniosek został już odrzucony i zależy Ci na uzyskaniu tej konkretnej zmiany, możesz nadal jeszcze o nie zawalczyć.
Postępowanie administracyjne w zakresie zmiany imienia i nazwiska jest dwuinstancyjne. Prawo zaskarżenia decyzji organu pierwszej instancji wynika z art. 78 Konstytucji RP, zgodnie z którym każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Organem odwoławczym w odniesieniu do decyzji wydanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego jest wojewoda.[6:2]
Masz doświadczenie z odwoływaniem się od decyzji w sprawie zmieny imienia? Zostaw komentarz!
Choć katalog przesłanek pozytywnych nie jest katalogiem zamkniętym, na co wskazuje zwrot „istnieją w szczególności”, podkreślenia przez ustawodawcę, iż zmiany można dokonać „wyłącznie” z ważnych powodów, wsmacnia zasadę stabilizacji nazwisk, w związku z którą urzędnicy starają się zachować dużą ostrożność akceptując wniosek. Obecna ustawa nie zawiera definicji pojęcia „ważne powody”, pozostawiając tym samym dużą swobodę organowi administracji w wydaniu rozstrzygnięcia, które ma charakter wysoce uznaniowy. Wydanie decyzji uznaniowej, której treść oparta jest na klauzuli odsyłającej, podlega zaś kontroli sądowej. Na potwierdzenie warto przywołać stanowisko Naczelnego Sądu administracyjnego, zgodnie z którym „użycie przez prawodawcę określeń prawnie niezdefiniowanych (tzw. wyrażeń nieostrych) zobowiązuje organ sprawujący kontrolę legalności decyzji wydanych na podstawie przepisów używających takich określeń — do rozważenia, czy dokonana przez organ administracji państwowej ocena okoliczności sprawy nie nosi cech dowolności lub nie przekroczyła dopuszczalnej granicy swobody interpretacji tych określeń na tle konkretnego stanu faktycznego.
Mam decyzję - co dalej?
Zmiana wchodzi w życie dopiero gdy minie ustawowy okres odwoławczy, chociaż jeśli odbierasz decyzję osobiście, możesz podpisać oświadczenie, że zrzekasz się od możliwości odwołania się od decyzji. W takiej sytuacji urząd może zmianę od razu wprowadzić do systemu. Warto dać systemowi dzień czy dwa na przetworzenie zmiany, można też zalogować się do systemu ePUAP i sprawdzić czy dane są już zaktualizowane. Jeśli dane w cyfrowym systemie zostały zmienione, możesz od razu złożyć wniosek o wydanie nowego dowodu osobistego z powodu zmiany danych - to również możesz zrobić przez Internet, za pomocą profilu zaufanego.
Zmiana imienia w USC nie stoi na przeszkodzie późniejszej zmianie metryki i ponownej zmiany danych.
ePUAP i inne systemy elektroniczne
Jeśli przed zmianą istniał już profil ePUAP na Twoje dane, niestety jako składowe loginu pozostają Twoje stare imię i nazwisko. Istnieją też doniesienia, że dowolny polski urzędnik mający wgląd do Twoich danych w systemie może także widzieć informację o Twojej zmianie danych i poprzednie dane, również w przypadku zmiany płci i PESELu metodą sądową. Zdecydowanie jest to sprawa wymagająca dalszego zbadania i działań. Dotychczasowe próby zaadresowania problemu, póki co nie przyniosły niestety oczekiwanych rezultatów. Dość zawiłą i z pewnością jednostroną opowieśćna ten temat można odsłuchać pod tym adresem.
Podobnie sytuacja wygląda z wieloma innymi systemami elektronicznymi, np. USOS. Chociaż Twoje dane powinny zostać zmienione, będzie trzeba tego dopilnować na własną rękę. Nie wszystko jednak uda Ci się zaktualizować - bardzo często systemy informatyczne wykorzystują fragmenty imienia czy nazwiska jako loginn, adres czy inne oznaczenie w bazie danych. W takich sytuacjach zmiana może okazać się niemożliwa.
Uznanie autorstwa
Tekst zawiera znaczące zapożyczenia z materiałów autorstwa Rezy Sałajczyk i Jeruszy Krygier dostępnych tutaj: poradnik, arkusz; a także pracy pt. Zmiana imienia i nazwiska w trybie administracyjnoprawnym autorstwa Mateusza Tubisz. Opracowanie: Tash.
Możesz ulepszyć ten tekst!
Masz czas, chęci i doświadczenia którymi chcesz się podzielić? Śmiało!
- Masz uwagi albo widzisz jakiś błąd?
- Znasz dodatkowe materiały i źródła?
Do uzupełnienia są m.in.:
- Szczegółowe informacje o zmianie imienia przez osoby niepełnoletnie
- Przykłady dobrych/złych urzędów.
Komentarze i propozycje zmian możesz zostawiać tutaj.
Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska, tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 10, art. 2. ↩︎
M. Ura, Administracyjnoprawne zagadnienia imion i nazwisk, Rzeszów 2015, s. 111. ↩︎
Wyrok NSA OZ w Gdańsku z dnia 29 czerwca 1983 r., SA/Gd 278/83 ↩︎
M. Ura, Administracyjnoprawne zagadnienia imion i nazwisk, Rzeszów 2015, s. 117. ↩︎
Wyrok NSA z dnia 26 maja 1981 r., SA 974/81, ONSA 1981, nr 1, poz. 49. ↩︎
Mateusz Tubisz, Zmiana imienia i nazwiska w trybie administracyjnoprawnym, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. E-mail: mateusz.tubisz@wp.pl ↩︎ ↩︎ ↩︎
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego w sprawie sytuacji społecznej, zdrowotnej i prawnej osób transpłciowych ↩︎
Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska, tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 10, art. 3. ↩︎
