Le nombre de clients arrivants dans un magasin et une v.a. \(N\) suivant une loi de Poisson \(\mathcal P(\lambda)\). Les clients se repartissent entre les \(m\) caisses du magasin de facon independante et chaque client choisit sa caisse au hasard.
\(X_1\) v.a.: nombre de clients qui passent a la caisse n\(^o1\).
\[ \forall 0\le k\le n\quad P(X_1=k/N=n) = \binom{n}{k}p^k(1-p)^{n-k}\quad\text{ou } p=\frac{1}{m} \]
Donc \(X_1/N\hookrightarrow\mathcal B(n,p)\)
\[ X_1(\Omega)=\mathbb N\\ \begin{aligned} \forall k\in X_1(\Omega)\quad P(X_1=k)&=\sum_{n=0}^{+\infty}P((X_1=k)\cap(N=n))\\ &=\sum_{n=0}^{+\infty}P(X_1=k/N=n)P(N=n)\\ &=\sum_{n=k}^{+\infty}P(X_1=k/N=n)P(N=n) \end{aligned} \]
Rappel: La loi Poisson
\[
P(N=n)=e^{-\lambda}\frac{\lambda^n}{n!}\quad\forall n\in\mathbb N
\]
\[ \begin{aligned} P(X_1=k)&=\sum_{n=k}^{+\infty}\frac{n!}{k!(n-k)!}p^k(1-p)^ke^{-\lambda}\frac{\lambda^n}{n!}\\ &= \frac{p^ke^{-\lambda}}{k!}\sum_{n=k}^{+\infty}\frac{(1-p)^{n-k}\lambda^n}{(n-k)!} \end{aligned} \]
Rappel
\[ \sum_{n=0}^{+\infty}\frac{x^n}{n!}e^x\quad\forall x\in\mathbb R \]
\[ P(X_1=k)=\frac{p^ke^{-\lambda}\lambda^k}{k!}\sum_{n=k}^{+\infty}\frac{((1-p)\lambda)^{n-k}}{(n-k)!} \]
Posons \(j=n-k\)
\[
\begin{aligned}
P(X_1=k)&=\frac{(\lambda p)^ke^{-\lambda}}{k!}\sum_{j=0}^{+\infty}\frac{((1-p)\lambda)^j}{j!}\\
&=\frac{(\lambda p)^{k}}{k!}e^{-\lambda}e^{\lambda(1-p)}\\
&=\frac{(\lambda p)^k}{k!}e^{-\lambda p}
\end{aligned}\\
\forall k\in\mathbb N\quad\color{green}{P(X_1=k)=\frac{(\lambda p)^k}{k!}e^{-\lambda p}}
\]
:::
\(a\in]0,1[\), \(b\in]0,+\infty[\)
\(X\) et \(Y\) 2 v.a. dont la loi conjointe est donnee par:
\[ \begin{cases} P_{ij}=P((X=i)\cap(Y=j))=\frac{b^ie^{-b}a^j(1-a)^{i-j}}{j!(i-j)!} &\text{si } i\ge j\\ P_{ij}=0&\text{si } i\lt j \end{cases}\\ X(\lambda)=Y(\lambda)=\mathbb N \]
\[ \begin{aligned} \forall i\in\mathbb N\quad P(X=i)&=\sum_{j=0}^iP((X=i)\cap(Y=j))\\ &=\sum_{j=0}^i\frac{b^ie^{-b}a^j(1-a)^{i-j}}{j!(i-j)!}\\ &=b^ie^{-b}\sum_{j=0}^i\frac{a^j(1-a)^{i-j}}{j!(i-j)!}\\ &=\frac{b^ie^{-\lambda}}{i!}\sum_{j=0}^i\frac{i!}{j!(i-j)!}a^j(1-a)^{i-j}\\ &=\frac{b^ie^{-b}}{i!}\sum_{j=0}^i\binom{i}{j}a^j(1-a)^{i-j}\quad\text{Fomule du binome de Newton}\\ &=\frac{b^ie^{-b}}{i!}(a+1-a)^i\\ \end{aligned}\\ \color{green}{P(X=i)=e^{-b}\frac{b^i}{i!}}\quad\forall i\in\mathbb N \]
Donc \(X\hookrightarrow\mathcal P(b)\) et \(E(X)=V(X)=b\)
\[ \begin{aligned} \forall j\in\mathbb N, P(Y=j)&=\sum_{i=0}^{+\infty}P((X=i)\cap(Y=j))\\ &= \sum_{i=j}^{+\infty}\frac{b^ie^{-b}a^j(1-a)^{i-j}}{j!(i-j)!}\\ &=\frac{e^{-b}a^j}{j!}\sum_{i=j}^{+\infty}\frac{b^i(1-a)^{i-j}}{(i-j)!}\\ &= \frac{e^{-b}(ab)^j}{j!}\sum_{i=j}^{+\infty}\frac{(b(1-a))^{i-j}}{(i-j)!}\\ &=e^{-b}\frac{(ab)^j}{j!}e^{b(1-a)}=\frac{(ab)^j}{j!}e^{-ab} \end{aligned}\\ \]
Donc \(Y \hookrightarrow\mathcal P(ab)\) et \(E(X)=V(X)=ab\)
\[ P_{0,1}=P((X=0)\cap(Y=1))=0\\ P(X=0)P(Y=1)=e^{-b}e^{-ab}ab\neq 0 \]
Donc \(X\) et \(Y\) ne sont pas independantes.
La loi de \(Z=X-Y=g(X,Y)\)
\(Z(\Omega)=\mathbb N\) car \(P_{i,j}=0\) si \(i\lt j\)
\[ \begin{aligned} \forall k\in\mathbb N\quad P(Z=k)&=\sum_{(i,j) \\ i-j=k}P((X=i)\cap(Y=j))\\ &=\sum_{i,j \\ j=i-k}P((X=i)\cap(Y=i-k))\\ &=\sum_{i=k}^{+\infty}\frac{b^ie^{-b}a^{i-k}(1-a)^k}{(i-k)!}\\ &=\frac{e^{-b}}{k!}(1-a)^k\sum_{i=k}^{+\infty} \frac{b^ia^{i-k}}{(i-k)!}\\ &=\frac{e^{-b}(1-a)^k}{k!}b^k\sum_{i=k}^{+\infty}\frac{(ab)^{i-k}}{(i-h)!}\\ &= \frac{e^{-b}(1-a)^k}{k!}b^ke^{ab}\\ &=\frac{((1-a)b)^k}{k!}e^{-(1-a)b} \end{aligned} \]
Donc \(Z\hookrightarrow\mathcal P((1-a)b)\)
Independances entre \(Y\) et \(Z\)
\[ \begin{aligned} P((Y=j)\cap(Z=k))&=P((Y=j)\cap(X=k+j))\\ &=P((Y=j)\cap(X=k+j))\\ &=\frac{b^{j+k}e^{-b}a^j(1-a)^k}{j!k!} \end{aligned}\\ \begin{aligned} P(Y=j)P(Z=k)&=e^{-ab}\frac{(ab)^j}{j!}e^{-(1-a)b}\frac{((1-a)b)^k}{k!}\\ &=\frac{e^{-b}a^j}{j!k!}b^{j+k}(1-a)^k\\ &=P((Y=j)\cap(Z=k)) \end{aligned} \]
:::